30 жылдық еңбек өтілі бар психолог @Pavlodarnews.kz тілшісімен балалар тәрбиесіндегі қиындықтармен бөлісті.

Павлодарда «Өзгеріс желі-2025» облыстық педагогикалық психологтар форумы өтіп, онда жас әрі тәжірибелі мамандар өзара білім алмасты. Облыстың жүз психологы балалармен және олардың ата-аналарымен жұмыс істеудің заманауи тәсілдерінің өзекті жағдайларын зерттеді. 

Конференцияның өзекті тақырыптардың бірі – қазіргі ұрпақтың балалардың жатсынуы. Бұл құбылысты Өңірлік психологиялық қолдау орталығының әдіскері Ирина Карпова түсіндіруге тырысты. 

– Шынымен де, отбасындағы балалар мен ата-ананың өзара қарым-қатынасындағы қиындықтар бүгінгі күннің мәселесі болып табылады. Тіпті 7-8 жастағы балалар ата-аналарымен араласпайтыны бар. Бұрын мұндай құбылыс жасөспірімдік кезеңге сай болса, қазір жатсыну мәселесі тіпті кішкентай балаларға да қатысты деп айтуға келеді. Кейде олар құрдас балалармен де араласпайды, – деді Ирина Карпова.

Оның тәжірибесінде жанұядағы эмоционалдық бытыраңқылық себебінен балалар ойластырылмаған әрекет істеуге тап болмақ немесе өздеріне назар аудару үшін өзіне әдейі зақым келтіріп жүреді.

Әр ұрпақтың балаларын салыстыра отырып, психолог өзінің бүкіл 30 жылдық тәжірибесіне сүйініп, айырмашылық белгіледі. 

– 90-шы және 2000-шы жылдары туған балалар арасында жоғары агрессия проблемасы болған. Қазір барлығыміз айтып жүрген буллинг сол заманда белең алған. Оқушылар үнемі өздерін қорғау үшін бір бірімен төбелеске шығуға мәжбүр болған, – деп еске алады Ирина Карпова. 

Ал біздің заманымызда балалық агрессия күрт азайып, аутоагрессияға айналды, яғни мектеп оқушылары мазасызданып, өзіне зиян келтіріп, өз-өзін кемсітуден зардап шегеді. Психологтың сөзінше, көбінесе балалардың жаңа орынға бейімделуі әдеттегі үш айдың орнына алты айға, тіпті бір жылға созылады. Егер бұрын балаларда сыртқы қоғамдық қарым-қатынас қиындықтары болса, қазір олар ішкі психологиялық қиындықтарға айналды. – Қазіргі балалар қорқақ, қоғамға қиын бейімделеді. Осы мәселенің басты себебі – ата-аналары бар уақытын жұмысқа арнап, балаларына лайықты көңіл бөлмеу, – деді ол. – Ата-аналардың көбі: «Баламның қарны тоқ, бәрі бар, үнемі көз алдымда. Тағы не керек?» деп ойлайды. Бірақ шын мәнінде балалар өзін жалғыз сезінеді, – деп бөлісті психолог. 

Ирина Карпова, ғалымдардың зерттеулеріне сүйініп, баламен күніне 15 минут уақыт өткізуге жеткілікті деп санайды, бірақ бұл шын жүректен әңгімелесу, эмоциялармен алмасу, процесске қызығушылық болуы керек.