Бүлдіршіндердің құқықтары арнайы «Бала құқықтары туралы» заңмен қорғалады, деп хабарлайды @Pavlodarnews.kz тілшісі.

Қазақстан Республикасының Конституциясы – негізгі құқықтарды айқындайтын басты құжат. Конституцияға өзгерістер тек референдум арқылы енгізілсе, балалардың құқықтарына қатысты заң үнемі толықтырылып, жетілдіріліп отырады.

2024 жылдың 30 желтоқсанында «Бала құқықтары туралы» заңға маңызды өзгерістер енгізілді. Ең бастысы – өңірлік балалар құқықтары жөніндегі уәкілдердің мәртебесі заңмен бекітілді. Бұған дейін республикада тек бір ғана уәкіл – Динара Закиева қызмет атқарса, қазір әр өңірде өз уәкілі жұмыс істейді. Бүгінде Қазақстан бойынша 20 өңірлік уәкіл бар. Осылайша, балалар құқықтарын қорғау институты кеңейіп, толыққанды жұмыс жүргізуде.

– Балалар өз құқықтары мен міндеттерін білуі тиіс. Сол сияқты ата-аналарға да құқықтық білім қажет. Бұл үшін ең алдымен үш негізгі заң құжатын білу ұсынылады: Қазақстан Республикасының Конституциясы, «Неке ерлі-зайыптылық және отбасы туралы» кодекс, «Бала құқықтары туралы» заң. Аталған құжаттарда баланың құқықтары мен міндеттері, ата-ананың жауапкершілігі толық жазылған, – дейді Павлодар облысының бала құқықтары жөніндегі өңірлік уәкілі Сәуле Шәкенева.

Балалардың құқықтарын қорғау тек заңда ғана емес, тәжірибе жүзінде де жүзеге асып келеді. Бүгінде барлық өңірде, соның ішінде Павлодар облысында да тегін психологиялық және заңгерлік көмек көрсету орталықтары жұмыс істейді. Психологиялық қолдау орталығы – Қамзин көшесі, 20/1 мекенжайында орналасқан. Мұнда психологиялық және заңгерлік көмек тегін беріледі. Отбасын қолдау орталығы да жұмыс жасайды. Ол Ген.Дүйсенов көшесі, 80 мекенжайындағы  ЦОН ғимаратында орналасқан. Бұл жерде де тегін психологиялық және заңгерлік кеңес алуға болады.

– Балаларға құқықтарын түсіндіру жұмыстары мектептерде, әлеуметтік желілерде және түрлі диалогтық алаңдарда жүргізілуде. Әр өңірлік уәкілдің жеке жұмыс парақшасы бар, онда құқықтық кеңестер жарияланып отырады, – деді маман. 

Сәуле Шәкеневаның айтуынша, ай сайын орта есеппен 30-дан астам өтініш түседі. Кейбірі балалардан тікелей келсе, басым бөлігі ата-аналардан келеді. Өтініштердің көбі тұрмыстық жағдай, қауіпсіздік, білім беру салаларына қатысты.

– Мен мектеп оқушыларына әр кездесуде айтамын: балалар, мен – сіздердің тегін адвокаттарыңызбын. Кез келген уақытта көмектесуге дайынмын. Әрбір бала өзінің құқығын қорғауда ересектердің қолдауы бар екенін білуі тиіс, – дейді Сәуле Шакенева.

Маманның сөзінше, балалардың құқықтарының бұзылуы әртүрлі жағдайларда көрініс табуы мүмкін. Бұл тек қылмыстық істер ғана емес, тұрмыстық жарақат алу, мектепте немесе спорт секцияларында қауіпсіздіктің қамтамасыз етілмеуі де бала құқығын бұзуға жатады. Дегенмен, мұндай жағдайларға қатысты нақты статистика жүргізілмейді.

Балалардың құқықтарын қорғау – тек мемлекеттік органдардың емес, тұтас қоғамның ортақ міндеті. Әрбір ата-ана өз баласына құқықтары мен міндеттерін түсіндірсе, мектептерде жүйелі түрде ақпараттық-ағарту жұмыстары жүргізілсе, балалар өз құқықтарын біліп өседі. Ең бастысы – кез келген ересек балаға көмек көрсетуге және оның құқығын қорғауға дайын болуы тиіс.