Дендрологиялық жоспар әзірленіп, 2028 жылға дейін белгіленген, деп хабарлайды @Pavlodarnews.kz тілшісі.

Павлодар география үйінің «Жайлы кеш» жобасының қонағы, сарапшы-биолог Татьяна Пономареваның айтуынша, бүгінде Павлодарда ағаштар мен бұталардың 27 түрі өседі. Әкімдіктің қолдауы және қала тұрғындарының белсенді қатысуы болашақта жасыл инфрақұрылымның тұрақты дамуына негіз болады.

Жасыл кеңістіктердің басым көпшілігі кішкентай жапырақты қарағаш, терек, сүйелді қайың, күміс қайың, қарағай және шырша секілді алты негізгі түрден тұрады. Қалған түрлер жасыл қордың небәрі 5 пайызын құрайды, бұл қалалық ортада неғұрлым тұрақты биоәртүрлілікті қалыптастыруға кешенді көзқарасты талап ететінін көрсетеді.

–   2023 жылы Павлодар қаласының тұрғын алабындағы жасыл қорды толық түгендеу жүргізілді. Әрбір ағашқа реттік нөмір тағайындалып, электронды картаға орналастырылды, – дейді маман. –  Сілтілі ортаны қажет ететін қылқан жапырақты ағаштардың, атап айтқанда, шыршаның өсуіне әсер ететін маңызды фактор – қала топырағының жалпы сілтілілігін анықтауға мүмкіндік беретін 100-ден астам топырақ үлгілері талданды.

Оның айтуынша, сенбілік кезіндегі ағаштарды әктеу өсімдіктерге ешқандай пайда әкелмейді, тек топырақтың сілтілілігін арттырады.

Алынған мәліметтерді талдау барысында қала шегінде ағаштар жас бойынша 78% өнімді жастағы ағаштар (10-40 жас), 17% жас (10 жасқа дейін), тек 5% ғана кәрі ағаштар болып бөлінеді. Олардың 84 пайызы аздап зақымдалғандар санатына жатады.

Бір қызығы барлық шартты сау ағаштардың 91 пайызы теректер – бұл терек мамығына қатысты стереотиптер мен қайшылықтарға қарамастан, олардың тұрақтылығын растайды. Терек ауаны шаңнан тазартады, ал аллергенді аталық өсімдіктердің тозаңы шығарады. Сонымен қатар, ағаш көп ылғалдылықты қажет етеді – ол күніне екі тоннаға дейін суды сорып алады, бұл қаланың су басқан жерлеріне отырғызу кезінде артықшылық береді.

Мамандар қала көшелеріне әр ағаш отырғызуға жарамайды деп қортындылап отыр.

–  Қарағай ластанған атмосфераға және пайдаланылған газдарға жақсы шыдамайды, сондықтан оны тек алаңдар мен саябақтарда отырғызу ұсынылады. Шырша қалалық жағдайларда, әсіресе сілтілі топырақтан және нашар күтімнен зардап шегеді, – дейді маман. – Ұсақ жапырақты қарағаштың құнды қасиеті бар – оның жөке тәрізді жапырақ тақтасы шаңды жақсы жинайды, бұл әсіресе жол бойындағы қоршаулар үшін маңызды.

Дегенмен, толық әсерге жету үшін отырғызу алаңын сауатты таңдау қажет, себебі өсімдіктер ауаны тазартады және сыртқы әсерлерден зардап шекпейді.

Көгалдандырудың заманауи концепциясының негізгі қағидаларының бірі – «бұтақтарды» (жас көшеттерді) жаппай отырғызудан бас тарту және былтыр күзде жөке ағаштары отырғызылған Астана көшесін мысалға ала отырып, үлкен көлемді аллея типті ағаштар отырғызуға көшу.

Биологтардың айтуынша, жас бірдей ағаштар бірден көшенің толық эстетикалық бейнесін жасап, тезірек тамыр жайып кетеді. Сондай-ақ, түбірлік жүйенің түрін ескеру маңызды. Ыдыстарда өсірілген жабық тамыр жүйесі бар ағаштардың артықшылығы – отырғызу кезінде тамыр жүйесі зақымдалмайды. Дегенмен, сыртқы қолайсыз жағдайларда тамырлар жайыла алмайды да өсімдік толық дамымайды.

Мамандар қылқан жапырақты ағаштардың рөлін ескере отырып, шырша мен балқарағай сәндік және санитарлық-гигиеналық маңызды рөл атқаратынын атап өтеді. Олар ауаны тазартып, қаланы жайлы етеді. Бірақ бұл түр күтімді қажет етеді, ал жазда ылғалдың болмауы өсімдіктердің өліміне әкелуі мүмкін.

– Топырақ ылғалды сақтап, жақсы микроклимат жасау үшін өсімдіктің жан-жағын арнайы мульчамен қоршау өте маңызды. Мульча ретінде қылқан жапырақты ағаштардың – қарағай мен қарағайдың қабығы пайдаланылады, – дейді эколог.

Қала тұрғындары кейде өздері аулаларын абаттандырып, кесілген ағаштардың орнына жаңа ағаш отырғызуды сұрайды. Бұл ретте әлі де жүйелі көзқарас қажет: ғимараттар арасында қоғамдық кеңістіктерді қалыптастыру, адамдар демалатын және шахмат ойнайтын саябақтар құру. Усолка алқабында экосаябақ құру идеясы да өзекті болып қала береді.

Татьяна Пономарева павлодарлықтардың абаттандыру және көгалдандыру мәселелеріне қызығушылық танытып отырғанын атап өтті. Павлодарды нағыз жасыл қалаға айналдыру үшін жасылдандыру – стратегиялық маңызды міндет.