Маусымдық жұмыс балаларды жауапкершілікке үйретіп, ересек өмірге қалай дайындайтынын @Pavlodarnews.kz тілшісі анықтады.

«НиНи» гүлденген дәуірде, яғни бос жүру және жұмыс істемеу қозғалысында Finprom.kz мәліметінше NEET жастарының саны бойынша Араб елдері – 33 пайыз, Солтүстік Африка – 31 пайыз және 19 пайызбен Латын Америкасы көш бастады. Ал Қазақстанда NEET үлесі азайып келеді. 2000 жылдардың басында бұл көрсеткіш 18 пайыз болса, қазір алты пайызға дейін төмендеді. Облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшесі Владимир Берковский мұндай оң үрдіске жоғары сынып оқушыларын жұмыспен қамту бағдарламасы бойынша мектеп оқушыларының жазғы демалыста қосымша табыс табуға ұмтылысы әсер еткеніне сенімді. Жоба 16 жылдан бері жұмыс істеп келеді.

Биыл Павлодар облысында мектеп оқушылары үшін 11 800 жұмыс орны ашылды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 500 орынға артық. Оның ішінде 9600 бос жұмыс орнын жергілікті кәсіпорындар ашқан. Көптеген басшылар мектеп оқушылары қауіпсіздік ережелерін сақтамайды деп қорқып, жұмыс орындарын зауықсыз ашады. Бірақ 16 жылдың ішінде бірде-бір қауіпсіздік ереже бұзушылық орын алмаған.

8-9-сыныптар аптасына 24 сағат, ал одан үлкен балалар 36 сағат жұмыс істей алады. Әрбір мектеп оқушысы оқу уақытында мамыр айында жұмыс берушімен өз бетінше бағыт таңдай отырып, еңбек шартын жасайды. Әрқайсысы айына кемінде 85 мың теңге алады.

– Еңбек ұжымында жұмыс істей отырып, жастар жауапкершілікке үйренеді. Еңбекке деген сүйіспеншілік қалыптасып, жазда жасөспірімдер арасындағы қылмыс азайып, отбасы бюджеті толығады. Балалар өздері ақша табуды үйренеді, – дейді облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшесі Владимир Берковский. 

Қала жастары ықшам аудандарды абаттандыруда, қоғамдық тамақтандыруда, саудада жұмыс істейді, трамвай, автобус инспекторларына көмектеседі. Ал ауылда мектеп оқушылары мал бағып, сауыншы болып, жем-шөп дайындауға атсалысады.

Мәселен, Ақтоғай ауданында қазірдің өзінде кәсіпорындарда 82 жасөспірім белсенді еңбек етуде, оның 26-сы – мектеп оқушылары.

17 жастағы Әділет Амангелді Ақтоғайдағы жеке үйлердің бірінде құрылысшыларға жөндеу жұмыстарын жүргізуге көмектесіп, алты сағаттық ауысымына он мың теңге табады. 

– Әкем құрылыста жұмыс істеп, жазда оған көмектесуге шақырды. Осы жерде мен көптеген нәрселерге үйрендім, яғни плитка төсеуді, қабырғаларды сылауды үйретті. Жаздың кезінде жай отырмай, ақша табуға тырысамын, – дейді мектеп оқушысы.

Әділет өзімен бірге сыныптасы Әлішер мен ағасы Ақылбекті де жұмыс істеуге шақырған.  

– Қазір Әлішер бізден ақша сұрамайтын болды. Өз тапқан ақшасына киім алды. Балам тек қана алға жүре берсін. Бұл тәжірибе оған болашақта керек болады. Осындай бағдарламалар керек деп ойлаймын, – деп мақтан етеді өз ұлын Санат Сейпадамов.

Сондай-ақ, биылдан бастап ауылшаруашылық колледждерінің студенттері ақшаға өз мамандығы бойынша тәжірибеден өтетін болды.

– Өнеркәсіптік кәсіпорындар өз колледждеріне жақсы қамқорлық жасап, олармен үнемі ынтымақтасады, студенттерді жұмысқа орналастырады. Бірақ ауылшаруашылық колледждерді алсақ, колледждің өзі облыс орталығында орналасқан, шаруа қожалықтары алыс. Көптеген шаруашылықтар студенттерді оқытуға мүлде қатыспайды. Сондықтан, биыл әр студент бір шаруа қожалығына бекітілді. Жұмыс беруші жағдай жасап, жақсы жалақы төлесе, студенттер оқуын аяқтаған соң оларда жұмыс істеуге қалады, – деп атап өтті Владимир Берковский.

Болашақта медбикелер мен санитарлық дәрігерлерге көмектесу үшін кәмелетке толмағандарды ауруханалардағы жұмысқа орналастыруды қарастыруда.