Екібастұзда өткен жиында электр қуатының жетіспеушілігі мәселесі және суармалы ауыл шаруашылығын дамыту талқыланды, деп хабарлайды @Pavlodarnews.kz тілшісі.

Өңір басшысы Асайын Байхановтың қатысуымен электр қуатын қамтамасыз ету және ауыл шаруашылығының дамуына қатысты кеңейтілген жиналыс өтті. Жиынға «Павлодарэнерго», «ПЭТК» АҚ және басқа да энергетика мен кәсіпкерлік ұйымдарының өкілдері қатысты.

Асайын Байханов облыстың бірнеше ауданын аралап, электр қуатының жетіспеушілігі мәселесіне куә болғанын айтты.

– Павлодар облысы еліміздегі электр энергиясының 42%-ын өндіреді, оның үштен екісі Екібастұз қаласында. Сонымен бірге Ақсу мен Павлодар да электр қуатын өндіруге өз үлестерін қосуда. Алайда өңірдің аудандарында экономикалық даму деңгейі қалаға қарағанда әлдеқайда төмен. Қалаларда өнеркәсіп, өңдеу, энергетика және кен өндіру салалары дамыса, аудандарда негізінен әлеуметтік сектор мен шағын қайта өңдеу ғана бар, – деді облыс әкімі.

Президенттің тапсырмасына сәйкес, аймақта суармалы егіншілікті дамыту – маңызды басымдық. Су үнемдейтін технологияларды енгізу үшін электр энергиясы қажет. Сондықтан 200 мың гектарға дейін суармалы жерлер көлемін арттыру бағдарламасы әзірленді.

– Өңір арқылы елдің негізгі су артерияларының бірі – Ертіс өзені өтеді, ол Орталық Қазақстанды суымен қамтамасыз ету жобасын қоректендіреді. Бұл жоба Қаныш Сәтпаев, Әлкей Марғұлан, Шапық Шоқан сияқты ғалымдардың қатысуымен әзірленген болатын. Жоба аясында тағы 100 мың гектар суармалы жер қарастырылған, оның ішінде инфрақұрылымның бір бөлігі орналасқан Қарағанды облысы да бар, – деді Асайын Байханов.

Жиында Ақтоғай ауданына қатысты мәселе де қаралды. «ПЭТК» АҚ өкілі Александр Глотовтың айтуынша, келесі жылға 16 мың кВА қуатты трансформатор сатып алынады. Қазіргі кезде бар қуаттар уақытша пайдаланылады және жақын арада жаңа трансформатор орнатылып, қажетті қуат қамтамасыз етіледі.

Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің электр қуатын алу мәселесі де басты назарда болды. Қазіргі таңда ең көп кәсіпкерлер Железнодорожный ауылдық округінде, атап айтқанда Құдайкөл ауылында шоғырланған. Бұл жерде негізінен суармалы егіншілікпен қатар картоп өсірумен айналысады. Мұнда алты негізгі шаруашылық пен төрт ЖШС жұмыс істейді, оның ішінде «Оператор Комара» мен «Береке» бар. 2021-2024 жылдары оларға 87 мегаватт қуат алу үшін техникалық шарттар берілді, бұл өңірге 23 миллиардтан астам жеке инвестиция тартуға мүмкіндік берді.

Аян Бейсекиннің хабарлауынша, кәсіпкерлер кеңейіп, дамуға дайын, жаңа инвестициялық жобалар іске асырылмақ.

– Бұл инвестициялық жобалар өңірдің дамуына үлкен үлес қосады. Мысалы, «Каби Агро» ЖШС 1100 гектар суармалы жерді 1,1 миллиард теңгеге, ал тағы 870 гектарды 1 миллиард теңгеге игеруді жоспарлап отыр. «Андас Агро» ЖШС де шамамен 1 миллиард теңгені суармалы жерге салмақшы. «Попкорн Агро» ЖШС 4500 гектар суармалы жерді дамыту және 12,8 мың тонна сыйымдылықты көкөніс сақтау қоймасын салу жобаларын жүзеге асыруда, жалпы инвестиция көлемі 20 миллиард теңгеден асады. Сонымен қатар крахмал зауытын салу жоспарлануда, – деді Екібастұз қаласының әкімі.

Дегенмен, қазіргі қуат көлемі жеткіліксіз, қосымша 5,9 мегаватт қажет. Бұл мәселені шешу үшін энергетика басқармасы, Ақсу қаласының әкімдігі және АО «Проект» бірлесіп екі шешім ұсынды: біріншісі – қосымша қаржыландырумен жаңа желілер мен қосалқы станцияларды салу; екіншісі – Ақсу қаласындағы пайдаланылмаған қуаттарды Екібастұз өңіріндегі ауыл шаруашылығы кәсіпкерлеріне уақытша беру. Екінші нұсқа – ең жылдам әрі тиімді шешім ретінде қарастырылуда.

Жалпы алғанда, техникалық мүмкіндіктерді кеңейту – бұл инфрақұрылым мәселесі ғана емес, сонымен бірге инвестиция тарту, жұмыс орындарын ашу және ауыл шаруашылығын дамыту үшін стратегиялық маңызды қадам. Қосымша қуатты алу үшін жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу қажет, оның ішінде кем дегенде 500 киловатт қуатты жедел түрде бөлу ұсынылады.

2026 жылы екі ірі мал шаруашылығы және төрт көкөніс сақтау қоймаларын салу жобалары іске асырылмақ. Сондай-ақ, Павлодардағы «Павлодар Соль» зауытының қуаты (1 мегаватт) қазіргі кезде пайдаланылмай отыр, бұл да резерв ретінде қарастырылады.

Асайын Байханов жиналыста кәсіпкерлердің жобаларын жеделдетіп іске қосу үшін барлық тиісті органдар мен министрлікпен жұмыс жүргізіліп жатқанын айтты. Ол кейбір заңнамалық кедергілерді жою қажеттігін атап, заңға екі сөзді өзгерту арқылы мәселені оңай шешуге болатынын жеткізді. Сонымен қатар, өңірдегі электр қуатының заңдық және фактілік қолжетімділігі арасындағы қайшылықты жоюды тапсырды.

– Бар желідегі қуатты максималды пайдалану және жаңа кәсіпкерлерге мүмкіндігінше тез техникалық шарт беру үшін жұмыстар белсенді жүргізілуде. Министрлікпен келісіп, арнайы жұмыс тобы құрылатын болды, – деді Александр Анатольевич.

Облыс әкімі Асайын Байханов барлық мүдделі тараптарға тез арада шешім қабылдап, өңір экономикасы мен ауыл шаруашылығын дамытуды тоқтатпауға қатаң тапсырма берді.

Екібастұз қаласына форум нәтижесінде республикалық және облыстық бюджеттен жалпы 25 миллиард теңге бөлінді. Бұл қаражаттың негізгі бөлігі жылу желілерін жаңғыртуға, абаттандыруға және тұрғын үй құрылысына бағытталған.