Павлодарлық биолог қазан айындағы қысқы қардан шошыған тұрғындарды сабырға шақырды

Павлодарлық биолог қазан айындағы қысқы қардан шошыған тұрғындарды сабырға шақырды
Константин Шелковтың иллюстрациялық фотосуреті

Маманның айтуынша, табиғатқа осындай қамқорлығы үшін алғыс айту керек, деп хабарлайды @Pavlodarnews.kz тілшісі.

«Берегиня БИО» қоғамдық қорының жетекшісі, тәжірибелі биолог Татьяна Пономареваның айтуынша, қазан айының ортасында түскен қар ешқандай ерекше құбылыс емес.

– Бұл – Покров мерекесіне сай табиғи құбылыс, – деп түсіндірді маман. – Мұндай қарға таңданудың қажеті жоқ. Биыл ол ерекше әсер қалдырды, өйткені жаз тым ылғалды болды, сондықтан ағаштар мен шөптерде әлі де көп жасыл жапырақ бар. Сол себепті қар үстіндегі жасыл жапырақтардың көрінісі ерекше әдемі болып тұр.

Биологтың айтуынша, әсіресе ағаштарға алаңдауға еш негіз жоқ. Жасыл жапырақтың ағашта қалуы ерте түскен қарға емес, қалалық жарықтың көптігіне байланысты.

– Назар салған адамдар байқаған шығар: қала сыртындағы ормандарда қайың мен терек әлдеқашан сарғайып, қыстап қалуға дайындалып қойған. Ал қаладағы ағаштар, әсіресе шам мен жарық шамдарының маңында өсіп тұрғандары, әлі де жасыл. Себебі өсімдіктерде «фотопериодизм» деген құбылыс бар. Олар үшін жапырақтың түсуіне белгі — температураның төмендеуі емес, күннің қысқаруы. Күн қысқарған сәтте өсімдік күздің келгенін «сезіп», қыстап қалуға дайындала бастайды, – дейді Татьяна Пономарева.

Бұл кезде ағаштардың бойында физиологиялық өзгерістер жүреді: қоректік заттар жапырақтардан тамырларға қарай кетеді де, крахмал мен қант түрінде сақталады. Көктемде осы қорлар тамырдан жоғары көтеріліп, бүршіктерді қоректендіріп, жапырақтың тез өсуіне мүмкіндік береді.

– Мысалы, 1 мамырда ағашта тек бүршік қана болса, 5 мамырда жапырақтары толық ашылып үлгереді. Бұл – күзде жиналған қордың нәтижесі, – дейді маман.

Биологтың пікірінше, қар үшін алаңдаудың қажеті жоқ, керісінше оған қуанған жөн.

– Қар дер кезінде және жеткілікті мөлшерде түсті. Ал жапырақтардың жасыл болып қалуы ауа райының аномалиясынан емес, жарықтың көптігінен. Қазір қалада шамадан тыс жарық бар. Сондықтан ағаштар күннің ұзақтығын «жазғы» деп қабылдап, жапырағын түсірмей тұр, – дейді ол.

Маман көпжылдық өсімдіктер, әсіресе раушан гүлдері туралы да түсінік берді.

– Биыл раушандар ерекше мол гүлдеді, сондықтан көп адам олардың суыққа төтеп бере ала ма деп уайымдап жүр. Бірақ уайымдаудың қажеті жоқ. Ғылыми тұрғыда дәлелденген: раушандар фотопериодизмге тәуелді емес, сондықтан жылыжайларда жыл бойы гүлдей береді. Ал далада қыстайтындары үшін биылғы қар – нағыз құтқарушы болды. Кей жерлерде оның қалыңдығы 40 сантиметрге дейін жетті, бұл қабат он градустық аяздан сенімді қорғау жасады, – дейді Татьяна Пономарева.

Биологтың айтуынша, раушандар -10°C дейінгі суыққа төзеді, бірақ бұл – олардың шегі. Қар олардың тамыр бөлігін қорғап қалды, өйткені көпшілігі итмұрын тамырына егілген, ал оның тамыры үсімейді.

– Қардың арқасында раушандар жақсы жағдайда қалды. Қар астындағы жапырақ пен бүршіктер де тірі. Қар еріген соң екі апта ішінде раушандарды қырқып, қыстауға дайындау қажет. Күтімге жауапты мердігер бұл ережелерді жақсы біледі: кесу, өңдеу, саңырауқұлақ ауруларының алдын алу шаралары бар, – деп түсіндірді маман.

Биологтың айтуынша, алғашқы қар өсімдіктердің тірі және дымқыл топырағына түсті, бұл өсімдіктердің суықты жеңіл өткеруіне көмектесті. Бұл ретте, табиғат өсімдіктерге қамқорлық танытты деп айтуға болады.