Бес жылда жергілікті университеттердегі бакалаврлардың табысы екі есеге, магистранттардың табысы бір жарым есеге артты. 1 қыркүйектен бастап олардың шәкіртақысы тағы да көтеріледі. Павлодарлықтардың өмір сүруіне шәкіртақы жете ме, бұл сұрақты @Pavlodarnews.kz тілшісі Торайғыров университетінің студенттерінен сұрады.

Шәкіртақы – тек оқудағы жетістіктер үшін берілетін марапат емес, сондай-ақ студенттер үшін маңызды қаржылық қолдау. Павлодар университетінде бакалаврлар жақсы оқығаны үшін 47 135 теңге алады, президенттік стипендиядан – 94 270 теңге, магистранттарға – 107 061 теңге беріледі. Төлемдердің көлеміндегі айырмашылықтарға қарамастан, студенттер қаражатты күнделікті қажеттіліктеріне, қажеттіліктері мен жинақтарына тиімді бөлу жолдарын табуда.

Көптеген студенттер үшін шәкіртақы ай сайынғы бюджетінің негізі болып табылады.

– Маған бұл көбіне бонус сияқты. Негізгі шығындарды жұмыспен жабамын, бірақ университеттен алған ақшаны жолақыға, сыйлықтар мен ата-анама көмек ретінде жұмсаймын, – деді Андрей, ол оқуды жұмыспен қатар алып жүр. Бұл тәсіл оған қаржылық тұрақтылықты сақтап, отбасылық міндеттерін орындауға мүмкіндік береді.

Жатақханада тұратын Зере шәкіртақысының негізгі қажеттіліктерді жабатынын мойындайды.

– Шәкіртақы аз, бірақ ата-анама көмек көрсетуге тырысамын және кейде өзімді мейрамханаларға немесе киноға апарып қуантамын, – дейді ол. Ол ақшасын тамақтану, киім және достарымен кездесулерге жұмсап, міндетті және жеке шығындар арасындағы тепе-теңдікті сақтауға тырысады.

Владимир үшін шәкіртақы отбасына көмек көрсету мүмкіндігіне айналған.

– Ақшаның басым бөлігі ата-анама кетеді. Жеке қалауларым жоқ, бірақ бұл саналы таңдау. Отбасым мен үшін бірінші орында, – деп мойындады ол.

Ата-анасының үйінде тұратын Владимир пәтерақыға ақша жұмсамайды, бұл оған барлық қаражатын жақындарын қолдауға бағыттауға мүмкіндік береді. Ал Ақсуға үйіне жиі барып тұратын Дильнара көлік шығындарының үлкен бөлігін өз бюджетіне жатқызады.

– Әр сапар қымбатқа түседі, бірақ мен үшін отбасыма жақын болу маңызды. Қалған ақшаны тамақтануға және киімге жұмсаймын, – дейді студент. Жатақханада тұрып, пәтерақыдан үнемдегенімен, ол әлі де бюджетті мұқият жоспарлауды талап етеді.

Президенттік шәкіртақы алатын студенттердің қаражатты бөлу мүмкіндігі көбірек.

– Мен қалған ақшаның шамамен 30%-ын жинақтауға тырысамын. Бұл болашақта сенімді болуға көмектеседі. Бірақ ақшам тамақтану мен ұсақ-түйек сатып алулар сияқты күнделікті қажеттіліктерге де жеткілікті, – дейді Диана.

Табысы 107 мың теңгені құрайтын магистрант Сабыржан шәкіртақысын міндетті шығындарға – тамақтануға, жолақыға және несиеге жұмсайды.

– Ақшаның бір бөлігі ойын-сауыққа кетеді, бірақ негізгі шығындарды несие мен тамақтану құрайды, – деп нақтылады ол. Туыстарында тұру оған пәтерақыдан үнемдеуге мүмкіндік береді.

Көптеген студенттер үшін пәтерақы қолжетімсіз болып қалады: Павлодардағы бір бөлмелі пәтердің бағасы 100 000-150 000 теңге аралығында. Бұл көптеген студенттерді жатақханаларда немесе туыстарында тұруға мәжбүр етеді. Тәуелсіз болуды қалайтындар жиі қосымша жұмыс іздейді, осылайша табысын 100 000 теңгеге дейін және одан да жоғары көтереді.

Шәкіртақы – тек қаржылық қолдау ғана емес, ақшаны ұстай білу қабілеті. Павлодарлық студенттер қаражатты бөлуге, міндеттемелер мен жеке қажеттіліктер арасындағы теңгерімді сақтауға үйренеді.

2025 жылғы 1 қыркүйектен бастап Ғылым және жоғары білім министрлігі бакалаврлардың шәкіртақысын 52 372 теңгеге дейін, педагогикалық және медициналық мамандықтардағы студенттерді – 84 мың теңгеге дейін, магистранттарды – 117 098 теңгеге дейін, докторанттарды – 262 500 теңгеге дейін көтеруді ұйғарды. Интерндердің табысы 94 862 теңгеге дейін, резидентурада оқитындардың табысы 134 664 теңге болады.

Егер студент сессияны «өте жақсы» тапсырса, ол жоғары шәкіртақы ала алады. Кейбір студенттер үшін үстемеақы беріледі. Оларға мыналар жатады: – Көз және есту мүгедектеріне жоғары немесе кәсіби, орта білімнен кейінгі, жоғары білімнен кейінгі білім алатын студенттер. Бакалавриатта – 94 651 теңге, магистратурада – 204 921 теңге, докторантурада – 459 375 теңге. – Мүгедектігі бар немесе жарақат алған, жарылыс, жарақаттар мен аурудан кейінгі студенттер. Бакалавриатта – 78 558 теңге, магистратурада – 175 647 теңге, интернатурада – 142 293 теңге. – Жетім балалар, ата-анасынан айырылған немесе қамқоршылықта (қамқоршылықта) болған студенттер шәкіртақысын 30%-ға арттырады. Бакалавриатта – 68 083 теңге, магистранттарға – 152 227 теңге, интерндерге – 123 320 теңге.

Мемлекеттік шәкіртақыдан бөлек, оқуында ерекше жетістіктерге жеткен, олимпиадаларда, шығармашылық конкурстарда және спорттық жарыстарда жеңіске жеткен студенттерге президенттік шәкіртақы беріледі. Бұл шәкіртақыны университеттің Ғылыми кеңесі тағайындайды – 104 744 теңге. Президенттік шәкіртақыны үшінші курс студенттері мен екінші курс магистранттары ала алады. Бұл төлемнің құқығы бар студенттерге мемлекеттік грантта оқитындар мен ақылы бөлімде оқитындар да кіреді.