Бұл үрдісті түсік жасату санының азаюымен емес, жасөспірімдік жүктіліктің көбеюімен түсіндіруге болады, деп хабарлайды  @Pavlodarnews.kz тілшісі.

Ranking.kz сарапшыларының мәліметіне сүйенсек, Қазақстандағы жасөспірімдердің жүктілігі мен жасына жетпей ана болу – қабылданған шараларды ескерсек те өзекті болып қала беретін мәселе. Соңғы бірнеше жылда 15 пен 18 жас аралығындағы қыздардың босануы 50,5% көбейген. Егер 2017 жылы осылай 3,4 мың бала туса, 2022 жылдың соңына қарай 5,2 мыңға жетті. Әсіресе пандемияның бірінші жылында күрт көбейген, бірақ пандемия аяқталғаннан кейін де жағдай жақсармаған.

Бұл үрдісті түсік жасату санының азаюымен емес, жасөспірімдік жүктіліктің көбеюімен түсіндіруге болады. Кәмелетке толмаған қыздарда жүктілікті жасанды тоқтату статистикасы соңғы жылдары аздап өзгерді, 12 айда 1,1–1,2 мың жағдай тіркелген.

Жалпы, статистика бойынша, 20 жасқа дейінгі аналардан туған балалардың үлесі аз: 3,3%. Былтыр 403,9 мың жаңа туған нәрестенің 13,2 мыңының аналары 20 жастан аспаған.  

Қазақстанда қала мен ауыл жасөспірімдерінің туу көрсеткішінде айтарлықтай айырмашылық бар. Мысалы, былтыр ірі елді мекендерде жасөспірімдер арасындағы туу көрсеткіші 15–19 жас аралығындағы 1 мың қыз балаға шаққанда 15,3, ауылдарда – 25,9. Бұл – Қазақстан бойынша орташа көрсеткіштер. Мәліметтерді өңірлер бойынша егжей-тегжейлі қарастырған кезде кейбір облыстарда ауылдық жерлердегі жасөспірімдердің туу көрсеткіші республикалық деңгейден жоғары екені байқалады. 

– Мысалы, Маңғыстау, Жамбыл облыстарында коэффициент 35-тен, Түркістан облысында 30-дан жоғары. Алайда бұл өңірлердегі коэффициенттер ауылдарда ғана емес, қалаларда да жоғары. Дәл осы үш өңір – еліміздегі жасөспірімдердің туу көрсеткіші бойынша көшбасшы. Экономикасы ең дамыған қалалар – Алматы (8,2) және Астана (9,1) қалаларында ерте туу азырақ кездеседі, – дейді сарапшылар. 

Қоғамда жасөспірімдер жүктілігі және жасына жетпей ана болуға деген көзқарас тек экономикалық факторлар мен ана атанған қыздың психоэмоционалды ауыртпалығына байланысты емес. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметінше, ерте жүктілікте түсік жасатуға байланысты бедеуліктен бастап эклампсия мен шала туу қаупінің жоғарылауына дейін бірқатар медициналық асқынулар бар. Сондықтан әлемдік тәжірибе ерте жүктіліктің алдын алуға бағытталған. Бұл мақсаттар тіпті тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) енгізілген.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының сарапшылары жасөспірімдер жүктілігі білім деңгейі немесе экономикалық жағдайы төмен халықтар арасында жиі кездесетінін атап өтті. Біріншіден, халықтың аз қамтылған топтары контрацептивтерге қол жеткізу мәселесіне тап болса, екіншіден, шағын елді мекендерде (ауылдар, шағын қалалар, барлығы бір-бірін танитын) кәмелетке толмағандар стигмаға ұшырайды және контрацептивтерді әрқашан еркін сатып ала алмайды.