Мәдениет Елубай — шетелде арнайы тағылымдамадан өтіп жатқан қазақстандық 27 жас ғалымның бірі, деп хабарлайды @Pavlodarnews.kz тілшісі.

Торайғыров университеті жаратылыстану факультетінің деканы, химия ғылымдарының кандидаты бүгінде Еуропадағы алдыңғы қатарлы зерттеу университеттерінің бірі, Берлиндегі Гумбольдт университетінде «Болашақ» бағдарламасы бойынша білім алуда. Тағылымдаманың басты бағыты – экологиялық технологиялар мен орнықты даму.

Жас ғалымның айтуынша, бағдарламаға қатысудағы басты ынталандыру – әлемдік деңгейдегі сапалы білім алып, Қазақстанның дамуына озық тәжірибені енгізу. Ол жасыл технологияларға, әсіресе циркулярлық экономика мен қалдықтарды өңдеу саласына ерекше қызығушылық танытады.

– WasteTech зияткерлік жүйелерін енгізу бойынша халықаралық тәжірибені зерделеп жүрмін. Нақтырақ айтқанда, автоматтандырылған сұрыптау, биоөңдеу, цифрлық мониторинг және өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігі. Бұл Қазақстан үшін өте өзекті деп санаймын, – дейді Мәдениет.

Тағылымдама бағдарламасы – тұрақты даму мен қалдықтарды басқару мәселесін қамтитын экологиялық саясат пен жасыл инновациялармен тығыз байланысты пәнаралық бағыт. Берлинде ол Гумбольдт, Техникалық және Еркін университеттердің ғылыми базаларына, зертханалары мен кітапханаларына еркін қол жеткізе алады.

– Тағылымдама барысында бірқатар озық экологиялық және ұйымдастырушылық тәжірибемен таныстым. Меніңше, оларды өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, Қазақстанда бейімдеп, енгізуге толық мүмкіндік бар. Гумбольдт университетінің кампусында қалдықтарды барынша азайту стратегиясы іске асырылуда: сұрыптап жинау, өңдеу, компосттау және қайта пайдалану жүйесі. Университет базасында осындай пилоттық жобаларды енгізуге болады, ал студенттер үшін экологиялық ағартудың жарқын үлгісіне айналар еді, – деп бөлісті ғалым.

Тағылымдама аясында экология, экономика және басқару салаларындағы профессорлармен және сарапшылармен семинарларға қатысу мүмкіндігі бар. Университет зертханаларында жасанды интеллекттің көмегімен қалдықтарды мониторингтеу, ластануды болжау және утилизация логистикасын басқару үшін белсенді қолдануда.

Мәдениет Германияның экологиялық мәселелерге деген жүйелі және мәдени көзқарасына таңданысын жасырмайды. Басқа елдермен салыстырғанда мұнда экологиялық ойлау тек саясат емес, күнделікті өмір салтына айналған.

– Адамдар қалдықтарды жай ғана сұрыптап қоймайды. Олар экологиялық өмір салтын ұстанғанын мақтан тұтады. Бұл көпреттік бөтелкелер мен қаптамадан бастап, жеке көліктен бас тартуға дейінгі барлық салаға қатысты болып отыр. Мені таңғалдырғаны – бұл жүйенің күнделікті өмірге еш мәжбүрлеусіз, табиғи түрде еніп кеткендігі. Германияда қалдық тек қоқыс емес, болашақ ресурс ретінде қарастырылады. Бұл заңнамада да, экономикада да, қалалық басқаруда да көрініс тапқан. Мені, әсіресе, органикалық қалдықтардан биогаз өндіретін дамыған өңдеу инфрақұрылымы әсерледі, – дейді ол.

Ғалым Қазақстан мен Германия арасындағы ғылыми және технологиялық әріптестіктің әлеуеті жоғары деп санайды. Жасыл технологиялар, орнықты ауыл шаруашылығы мен су ресурстары, циркулярлық экономика, жаңғыртылатын энергия көздері мен экологиядағы цифрландыру бағыттары – соның айғағы.

– Тағылымдама барысында неміс ғалымдары тарапынан да қызығушылық бар екенін байқадым. Әсіресе, бірлескен жобалар, қос дипломды магистратуралар, жазғы мектептер, зерттеушілермен алмасу және пилоттық стартаптар форматында, – дейді Мәдениет.

Ол Қазақстанның экологиялық саясатын белсенді реформалап жатқанын және жаңа Экологиялық кодекстің қабылдануынан кейін халықаралық серіктестіктер іздеп жатқанын атап өтті.

Павлодар облысында да жас ұрпақты экологиялық сауаттылыққа баулу шаралары жүргізілуде. Эколог және экологиялық білім беру жөніндегі сарапшы Марина Поух өңір тұрғындарына күн сайын кішігірім, бірақ мәні бар әрекеттер жасауға кеңес береді. Оның айтуынша, мұндай әдеттерді шартты түрде екі топқа бөлуге болады: үйдегі бастамалар және ресурстарды үнемдеу.