Екі соттың актілерінің күші жойылып, жаңа шешім шығарылды, деп хабарлайды @Pavlodarnews.kz.

2022 жылы Павлодар қаласының тұрғыны мүгедектігі бар әйелден екі бөлмелі пәтер сатып алған. Әйел 2017 жылдан жалпы ауруға байланысты екінші топтағы мүгедектік, мерзімсіз және 2001 жылдан психиатрда есепте тұрған.

Мәміле жасалғаннан кейін сатушы бұл пәтерді алты айға жалға алған. Ал жалдау мерзімі аяқталғаннан кейін сатып алушы әйелге пәтерді босату қажеттілігі туралы хабарлаған, бірақ ол үш адамнан тұратын отбасымен сонда тұруды жалғастырған. Оларды шығару үшін қала тұрғыны пәтердің иесі екенін көрсетіп, сотқа жүгінген.

Әйел қойылған талаптармен келіспей, сатып алу-сату шартын жарамсыз деп тану туралы қарсы талап қоюмен жүгінген. 

Ол ауруына байланысты өз іс-әрекетінің мәнін түсінбей, жиенінің өтініші бойынша шартқа қол қойғанын және іс жүзінде пәтерді сату ниеті болмағанын түсіндірген. Оның айтуынша, шарт үшінші тұлғаның арасындағы қарызды жабу үшін жасалған. Бұл ретте бірінші және апелляциялық сатыдағы соттар оның талап қоюын қанағаттандырудан бас тартқан.

Оған себеп сот-психиатриялық сараптама оның әрекетке қабілетсіздігін растамаған, ал денсаулығына қатысты берілген мәліметтер қарама-қайшы болған. 2019 жылдан бастап әйел айтарлықтай жақсарғанын көрсеткен, ол әрекетке қабілетсіз деп танылмады және психикалық аурудың болуы мәмілені жарамсыз деп тану үшін сөзсіз негіз болып табылмайды.

Сатып алушының талап қоюы қанағаттандырылып, жауапкерлер пәтерден шығарылған. Бірақ әйел сот актілеріне кассациялық тәртіпте шағым түсірген.

Жоғарғы Соттың азаматтық істер жөніндегі сот алқасы сатушы сатып алу-сату шартының жалған екендігін талап ететінін, өйткені ол нақты құқықтық салдарлар туғызу ниетінсіз жасалғанын көрсетті.

Шарт бойынша сатушы сатып алушыға мүлікті беруге, ал сатып алушы оны қабылдауға және белгіленген бағаны төлеуге міндетті еді. Сонымен бірге, ақша мәміле жасалғанға дейін аударылған, ал мәміле нотариустың қатысуынсыз орындалған - бұл дәлелдемемен расталмаған.

Яғни, жасалған жалға беру шарты тараптар арасында мәміленің жалғандығын растайтын басқа да құқықтық қатынастардың болуын көрсетеді.

Сатушының денсаулығын, тараптардың өзара қарым-қатынасының сипатын және келісім шарттарын орындау ниетінің жоқтығын ескере отырып, Жоғарғы Сот мәміле жарамсыз деген қорытындыға келді.

– Осыған байланысты, сатып алу-сату шарты жарамсыз деп таныла отырып, жауапкерді шығаруға негіз жоқ, өйткені мүлікке меншік және пайдалану құқығы бұрынғы меншік иесіне тиесілі, – деді ҚР Жоғарғы сотының баспасөз қызметінде.

Істің мән-жайын талдау тараптардың нақты еркін білдіруі даулы пәтерге меншік құқығын тоқтатуға бағытталмағанын көрсетті. Тараптар шартты орындауға немесе оның орындалуын талап етуге ниет білдірмеді.

Жоғарғы Сот іс бойынша бұрын шығарылған сот актілерінің күшін жойып, үйден шығару туралы талап қоюды қанағаттандырудан бас тарту және пәтерді сатып алу-сату шартын жарамсыз деген жаңа шешім шығарды.